Slapeloosheid
Slecht slapen is een veel voorkomend probleem. Veel mensen vallen moeilijk in slaap, slapen niet door, moeten ’s nachts herhaaldelijk naar de wc, of staan ’s morgens moe op. Hoe dat komt verschilt van persoon tot persoon. Maar een ding hebben slechte slapers gemeen: hun zenuwstelsel is chronisch uit balans. Prikkels en stress veroorzaken overdreven lichamelijke en cognitief-emotionele reacties. Lichaam en geest verkeren langere tijd in een toestand van alertheid, waardoor de diepe slaap maar niet wil komen.
Bij slapeloosheid wordt gewoonlijk geadviseerd om te zorgen voor betere slaaphygiëne, meer beweging, minder cafeïne en alcohol en ’s avonds minder blootstelling aan licht. Ook worden ontspanningsoefeningen aangeraden. Het doel van deze maatregelen is de geest te kalmeren en het lichaam te laten ontspannen. Maar één aspect wordt meestal vergeten: ervoor zorgen dat de ademhaling verandert.
De ademhaling bij slapeloosheid
Bij mensen die goed slapen zien we ook een rustige ademhaling. Omgekeerd is bij mensen met slapeloosheid de ademhaling juist onrustig. Uit slaaponderzoek komt naar voren dat mensen vaak wakker worden na een verstoring van de ademhaling. Dat kan variëren van snurken of een ademstilstand tot een hoestbui of versnelde ademhaling (hyperventilatie).
Ook het omgekeerde kan gebeuren. Als je je tijdens de slaap mentaal opwindt (bijv. in een droom of nachtmerrie) kan de ademhaling ontregeld raken en de luchtstroom boven in de luchtweg belemmerd worden. In deze situatie is het sympatisch zenuwstelsel – het ‘vecht-vluchtsyteem’ – geactiveerd, wat leidt tot zwaarder ademen. Je wordt wakker, voelt de opwinding en je kunt moeilijk of niet meer in slaap vallen.
De ‘nervus vagus’
Slecht slapen ontstaat als het autonome zenuwstelsel uit balans is. Een belangrijk hersenzenuw is de nervus vagus. Deze zenuw loopt vanaf de hersenstam tot de organen in de buik en regelt de ademhaling, spijsvertering, hartslag, bloeddruk en bloedsomloop. Onderzoek uit 2019 suggereert dat een langzame ademhaling de nervus vagus zodanig stimuleert dat het autonome zenuwstelsel in balans komt. Het parasympatische zenuwstelsel – het ‘rust- en herstelsysteem’ – wordt versterkt en het overactieve sympatische zenuwstelsel wordt afgezwakt.
Hetzelfde onderzoek laat zien dat de ademfrequentie terugbrengen tot zes keer per minuut het meest effectief is tegen slapeloosheid. Deze ademfrequentie zorgt dat de hartslag en het adempatroon beter op elkaar afgestemd raken. De activiteit van het parasympatisch zenuwstelsel neemt toe, zodat lichaam en geest ontspannen en de waakzaamheid verdwijnt.
Buteyko en slapeloosheid
Een rustiger en langzamer ademhalingspatroon ontwikkelen is belangrijk voor het oplossen van slaapproblemen. Daarvoor zijn de Buteyko-ademhalingsoefeningen bij uitstek geschikt. Ze brengen bovendien niet alleen het autonome zenuwstelsel weer in balans, maar stimuleren ook de zuurstofvoorziening aan cellen, weefsels en organen. Met een efficiëntere celstofwisseling en hogere energieniveaus tot gevolg.
Buteyko-tips voor beter slapen
- Langzaam ademen: doe voor het slapengaan 15 minuten lang een Buteyko-oefening.
- Neusademhaling: zorg dat je ’s nachts alleen door je neus ademt.
- Slaap bij voorkeur op je (linker)zij of op je buik.
- Gebruik voor het slapengaan geen (grote) maaltijden en drink geen alcohol. (Alcohol is een stimulant.)
- Gebruik de slaapkamer alleen waarvoor die bedoeld is: slapen en de liefde bedrijven. Haal beeldschermen weg!
- Slaap eventueel met een sjaal of Buteyko-riem om de ribbenkast.
Hoe is je ademhaling nu?
Buteyko heeft een eenvoudige test ontwikkeld, namelijk het meten van de Controlepauze. De test wordt hier uitgelegd. Bij kinderen tot 13 á 14 jaar gebruiken we overigens een andere meetmethode: we tellen hoeveel ‘stappen’ ze kunnen zetten tijdens een adempauze. Neem daarvoor contact op als je dit thuis wilt doen.
Last van slapeloosheid?
Neem dan gerust contact op voor een vrijblijvend advies, eventueel door onderstaand contactformulier in te vullen. Of als je direct een afspraak wilt maken, hetzij voor een gratis telefoongesprek of voor de eerste Buteyko-sessie, gebruik dan deze knop.